CHARLES WORTH: TARİHTEKİ İLK MODACI

Tasarımcıların ışık hızıyla çoğaldığı ve moda sahnesine her geçen gün yeni bir ismin çıktığı günümüzde tasarımcıların hepsini birden tanımak ve takip etmek çok zor, hatta imkansız diyebiliriz. Farklı ülkelerden farklı çizgilere sahip sayısız tasarımcı varken gelin günümüzden sıyrılıp 1800’lere gidelim ve bugünkü tanımıyla “modacı” kavramının oluşumuna öncülük etmiş Charles Worth’u tanıyalım.

 

19. yüzyılda dünyada moda alanında özellikle Paris ön plandaydı. Ama giyim kuşama terziler yön veriyordu ve henüz modacı kavramı ortaya çıkmamıştı.

Worth, ailesinin yaşadığı maddi zorluklar dolayısıyla Paris’e çalışmaya gelmiş bir İngiliz’di. Paris’e gelmeden Londra’da Swan&Edgar kumaşçısında çırak olarak çalışmıştı ve Paris’teyse aksesuar mağazası Gagelin’de çalışıyordu. Buradayken yaptığı nakışlar çok beğenilmiş ve 1855 yılında Paris’te Exposition Universelle’de birincilik madalyası kazanmıştı.

Ardından 1858 yılında kendi modaevini kurdu. O zamana kadar terziler müşterilerin isteklerine uygun kıyafetler dikiyordu. Worth ise müşterilerine kendi istediği tasarımları yapıp giydirmeyi başardı. Elbisenin üzerine markasını etiket olarak koyan ilk kişiydi. Bu sayede yaratıcı zekası ve becerisiyle tarihte “modacı” algısını başlattı. Kişiye özel tasarımlar yapıyordu. Bu yüzden Haute Couture’ün babası olarak da bilinir. 

Gösterişli ve kaliteli malzemelerle etkileyici elbiseler yapıyordu. Balo elbiselerinden tafta, kadife ve ipek kostümlere varan tasarımları dantellerden fırfırlara birçok ince detay içeriyordu. Önü düz arkası kabarık elbiseleri meşhurdu. İnsanlar farklı ülkelerden tasarımlarını görmek için onun ayağına gidiyordu. Saray aristokrat hanımlarına diktiği kıyafetler daha da ünlenmesini sağladı.

 Defile kavramını da hayatımıza sokan kişi yine Worth’tan başkası değil. Yılda dört defa düzenlediği defileleri müşterileri tarafından büyük ilgiyle karşılanıyordu.

1895’te ölene dek büyük bir başarıyla kariyerine devam etmiş ve ölümüyle işini oğulları devralmış ve modaevi 1950’lerde kapanana kadar babalarının mirasını sürdürmüşlerdir.

Tasarıma ve giyim üretimine yeni bir algı kazandırarak bir devrim yaratan ve başka bir deyişle yeni bir mesleğin oluşmasını sağlayan Worth; Poiret ve Valentino gibi kendisinden sonra gelen tasarımcıları da etkilemeye devam etmiştir. Tasarımcıların babası Worth’a saygılar…

Deniz Coşkun